Zeker 20 jaar houd ik me bezig met de vraag: hoe leren mensen (het beste) en zijn ze bereid hun werkwijze te veranderen? De term Blended Learning duikt al enige tijd op als het gaat om ‘totaal’- oplossingen binnen Human Resources. In het onderwijs is de term al tientallen jaren gangbaar. Het UWV heeft zelfs: ‘e-learning specialist‘ of ‘blended learning expert’ als kans-beroep aangemerkt. Wat is blended learning eigenlijk en hoe onderscheidt dit zich van e-learning? In mijn werkgebied ben ik vooral geïnteresseerd in de mogelijkheden van blended learning in verander- en ontwikkeltrajecten binnen organisaties.
Uit onderzoek van het NIDAP blijkt dat professionals zoveel mogelijk willen leren op momenten en plaatsen die hun uitkomen. Dit heeft grote consequenties voor vele aanbieders. Bestaande aanbieders moeten innoveren, terwijl nieuwe aanbieders de markt betreden. Uit hun studie (B2B 2016/2017) blijkt dat 9 van de 10 corporates werkt met e-learning en dat bij meer dan 70% de uitgaven aan content verder gaan stijgen.
Er is na een paar uurtjes googelen ongelooflijk veel aanbod te vinden als het gaat om blended learning en e-learning. Daarbij is het voornamelijk de vorm waarmee een product of dienst wordt gepropageerd en niet zo zeer het leren of veranderen zelf. Het aanbod voor het (hoger) onderwijs laat ik hier even buiten beschouwing.
Hierbij valt te denken aan:
- Digitale leeromgeving, al dan niet gepersonaliseerd (kennis en social learning gecombineerd)
- Micro Learning (met name geschikt voor het leren van procedures, wetgeving en compliance ergo: kennisdichte informatie overdracht opknippen in zeer korte instructie en de lerende zelf laten bepalen wanneer hij (mobiel) leert.
- Online learning design platformen, die een gebruiker in staat stelt zijn eigen online workshop of training te ontwerpen
- Diverse e-learning methodieken: van flipped classroom tot online coach en van social learning tot online tests en interactieve quizzen
- Gamification (licht competitief met collega’s leren in een online game)
- Daarnaast is er uiteraard een gigantisch aanbod van trainingen en opleidingen die de term blended learning (ook) als marketingterm gebruiken om zo de aandacht te trekken van inkopers.
In feite blijkt de term Blended Learning een containerbegrip te zijn dat grofweg betekent dat in een leertraject er verschillende online of digitale technieken worden ingezet, die afgewisseld worden met trainingen, live-events, face-to-face bijeenkomsten en on the job coaching.
E-learning is een verzamelbegrip voor leren waarbij digitale technieken worden toegepast om het leren te ontsluiten en eventueel te stimuleren.
Is Blended Learning effectief?
Bij nader onderzoek wordt het me duidelijk dat blended learning zich niet persé richt op effectiever leren, al wordt dit wel als een van de grote pluspunten van leren-op-afstand genoemd. Mensen ervaren een grotere autonomie bij online leren, kunnen vaak zelf volgorde en tijdstip kiezen en zelf bijdragen aan de kennis binnen het leertraject. Toch is blended learning geen garantie voor effectief leren aangezien het afwisselen van de ‘vorm’ of de techniek nog niets zegt over de didactiek, de leerdoelen en zelfs de context waarin mensen bereid zijn naar hun eigen ontwikkeling te kijken en te leren.
Toch zijn resultaten uit het onderwijs veelbelovend en verklaart (deels) de populariteit van blended learning in het bedrijfsleven:
“Uit een overzichtsstudie naar de onderwijsopbrengsten en de effectiviteit van blended learning blijkt dat het gebruik van online toetsen, zelftesten en quizzen, en de bijbehorende feedback, het onderwijs effectiever maakt. Leerlingen oefenen beter en spreiden het leren over de tijd, wat het leereffect verhoogt“ (Spanjers, Könings, Leppink & van Merriënboer, 2014)
Voordelen Blended Learning
Blended learning kan een uitstekende benadering zijn als het gaat om variatie aanbrengen in een leertraject of ontwikkelprogramma. Deze bewering wordt mede ondersteund door de Variation Theory:
De Variatie theorie van leren is gebaseerd op het idee dat om werkelijk iets (nieuws) te leren variatie ervaren moet worden door degene die aan het leren is. Zonder variatie is er geen onderscheidingsvermogen en zonder onderscheidingsvermogen wordt er niet geleerd. Onderscheidingsvermogen is in de kern de manier waarop wij de wereld om ons heen ervaren.
“More promise arises from consideration of variation theory. Rebuilding the concept of blended learning from a grounding in learning theory highlights the potential of designing around varied experiences that may lead to learning. This subversive (but logical) reinterpretation shifts the emphasis dramatically, from teacher to learner, from content to experience and from naively conceptualised technologies to pedagogy.”
Voorwaarden voor effectief Blended Learning traject
De vraag is dan natuurlijk of er wel oplossingsrichtingen zijn die HR-specialisten of opleiders kunnen helpen in het opzetten van een relevant, doelgericht en effectief leer- of veranderprogramma. Een van de hulpmiddelen die wordt gebruikt om digitale mogelijkheden te integreren in een leer- of verandertraject is het zgn. TPACK Model.
TPACK staat voor Technological Pedagogical And Content Knowledge. Bij TPACK wordt uitgegaan van drie kennisdomeinen die met elkaar interacteren: het technisch kennisdomein, het didactisch kennisdomein en het vakinhoudelijk kennisdomein (zie Voogt et al, 2010).
Belangrijk volgens de bedenkers van dit model is dat je bij het opzetten van een curriculum/programma echt ‘eigenaar’ bent van de content. Het goed op de hoogte zijn van alleen de technische mogelijkheden is niet voldoende. Ervaring met diverse contexten waarin bepaalde leerdoelen gehaald kunnen worden behoort ook tot de aanbeveling.
Conclusie:
Blended learning en e-learning beschrijft voornamelijk de vorm waarin het leren plaats vindt en is in ons huidige begrip niet een totaal-oplossing voor leer- en verandertrajecten. Het blijkt dat blended learning nog veel onderzocht dient te worden alvorens er harde resultaten aan toegeschreven kunnen worden. E-learning is voornamelijk zeer geschikt bij het overdragen van kennis en meetbare vaardigheden.
Blended learning appelleert wel aan belangrijke voorwaarden waarbinnen we als mens leren: variatie zorgt voor het kunnen maken van een onderscheid in verschillende contexten, waardoor het geleerde beter beklijft en mogelijk te implementeren is. Daarnaast faciliteert e-learning een grotere autonomie van de lerende, hetgeen de motivatie voor het leren ten goede komt en de implementatiekansen van het geleerde vergroot.
De vraag is wel in hoeverre e-learning of blended learning een bijdrage kan leveren in trajecten waar het niet om harde kennisoverdracht gaat, maar over waarden, inzichten, samenwerking oftewel de zgn. Softskills.
Food for thought voor een volgend onderzoek..
Vraag aan de lezer: Wie heeft er ervaring met blended learning trajecten in organisaties waarbij een cultuurverandering nodig was? Ik ben met name benieuwd naar de resultaten en de inzet van blended learning in deze context.
Overige bronnen:
“Can ‘Blended Learning’ Be Redeemed?”, Martin Oliver (2005)
“E-learning Trends & Ontwikkelingen”, Wilfred Rubens (2013)
