Brainstormen werkt niet!

Hoe we wél creatief kunnen zijn

De afgelopen jaren zijn er verschillende publicaties verschenen die vragen stelden bij de effectiviteit van ‘conventioneel’ brainstormen.
Een interessant en compleet voorbeeld van zo’n publicatie is die van neurowetenschapper Jonah Lehrer in de New Yorker van begin 2012, hij schrijft:

‘Brainstorming seems like an ideal technique, a feel-good way to boost productivity. But there is a problem with brainstorming. It doesn’t work.”

In de jaren 40 werd de term brainstormen bedacht door de amerikaan Alex Osborn in zijn boek ‘Creative Power‘. Samengevat bestond zijn brainstorm idee uit 3 elementen:

  1. Breng een groep mensen samen die je een probleem voorlegt.
  2. Laat de groep ideeën en oplossingen genereren, maar stel kritiek en oordelen uit.
  3. Mik op kwantiteit.

De meeste mensen kennen deze aanpak en hebben deze op verschillende wijze wel eens ondergaan.
Helaas bleek uit verschillende onderzoeken in de jaren na het verschijnen van Osborn’s boek dat deze brainstorm aanpak niet werkt. Al in de jaren 50 werd aangetoond dat studenten die individueel met een probleem aan de gang gaan ongeveer 2x zoveel oplossingen bedachten als de brainstorm groep. Brainstormen zoals Osborn het voorstelde stimuleert de creativiteit van de groep niet, maar remt de individuele creativiteit af door conformisme en groepsdenken.

Osborn zag dit zelf ook in, jaren later publiceerde hij ‘Applied Imagination’, waarin hij o.a. schreef:

‘To insure maximum creativity in teamwork, each collaborator should take time out for solitary meditations. By working together, and then alone, and then together, a pair is more likely to achieve the best in creative thinking‘

Groepsgewijs brainstormen is dus (pas) effectief als je vooraf de tijd en ruimte krijgt om zelf na te denken over de probleemstelling. Ondanks dat dit al ruim 50 jaar bekend is, blijven managers en teams brainstormen op de klassieke manier. Brainstormen in een groep is een leuke en verbindende activiteit en past in traditie van de huidige organisatie inrichting; vergaderen & werken in (zelfsturende) teams. Wellicht redenen waarom we vast zijn blijven houden aan deze ineffectieve methode.

Om de klassieke opzet van een brainstorm sessie effectief te maken zijn er randvoorwaarden die belangrijk zijn voor een optimaal resultaat:

  1. Je begint met een duidelijke (heldere) probleemstelling of uitdaging, bepaalt wie de probleemeigenaar is en formuleert een prikkelende vraag.
  2. Je nodigt een aantal mensen (of iedereen) uit om al na te denken over jouw probleemstelling. Individueel, zonder druk van de groep of de eventuele druk van de interne hiërarchie. Doe dit ruim op tijd, bijvoorbeeld een week van te voren.
  3. Let goed op de groepssamenstelling van de live-brainstorm; maximaal 8 tot 12 personen. Liefst een groep die voor 1/3 bestaat uit mensen die heel veel weten van de probleemstelling, 1/3 die om de groep heen werkt en 1/3 wilde ganzen (mensen die niet gehinderd worden door enige kennis).

4stappen_brainstorm

Vervolgens voer je de brainstorm sessie met de groep uit, die deels verloopt zoals je misschien gewend bent:

  1. Divergeren (zoveel mogelijk ideeën genereren, alles mag – behalve oordelen) met de hele groep..
  2. Divergeren fase II (met behulp van een van de vele – erg inspirerende- brainstormtechnieken) in drietallen.
  3. Convergeren (ideeën selecteren, verfijnen). In deze fase is het overigens zeer aan te bevelen wél kritisch te zijn op elkaars ideeën! Dus moedig hier discussie en debat aan.
  4. Selecteer de beste ideeën. Wij gebruiken graag de COCD Box om ideeën te selecteren en ervoor te zorgen dat je na een dynamische brainstorm niet toch kiest met elkaar voor een oud idee.

Concluderend; brainstormen is pas effectief als je de randvoorwaarden kent en ze ook toepast. Je kan nog steeds veel energie en plezier halen uit een brainstorm met een groep, mits je ook individueel en in groepen werkt om de creativiteit ruim baan te geven. Als je consequent werkt met deze criteria voor het aanpakken én oplossen van je uitdagingen, dan loop je het risico een organisatie te worden die zichzelf continue verbetert en doorlopend met creatieve oplossingen komt.

Lees hier meer over brainstormen in de praktijk.