Collectieve intelligentie: meer vrouwen maakt een team slimmer?

Ruim honderd jaar geleden, in 1905, werd de eerste intelligentietest gepubliceerd door de Fransman Alfred Binet, een leerling van de franse Arts Charcot die ook Freud en Gilles de la Tourette tot zijn leerlingen rekende. Deze test werd in de jaren erna aangepast en wordt, in de vorm van de Stanford-Binet test, nog steeds gebruikt.
Psychologen hebben al vaak aangetoond dat je ‘algehele intelligentie’ gerelateerd is aan de prestaties die je haalt op een aantal verschillende cognitieve tests. Je resultaten op een test over bijv. ruimtelijk inzicht, patroonherkenning en taalvaardigheid geven een vrij betrouwbare indicatie van je ‘algehele intelligentie’ en hoe je gaat scoren op een volgende cognitieve test.

Hoe zit dat in teams? Is er voor een team ook een score vast te stellen die voorspellend is voor volgende uitdagingen of tests die dat team voorgeschoteld krijgt?

En zo ja, waar moet je dan aan denken? Welke onderdelen hebben directe en meetbare invloed op de prestaties van een team voor een andere intelligente taak?

Het ligt voor de hand om dan te denken aan:

  • individuele intelligentie: hoe slimmer de leden hoe beter ze in staat zullen zijn gezamenlijke uitdagingen het hoofd te bieden.
  • communicatie: hoe beter ze in staat zijn onderling te communiceren over aanpak, ideeen of oplossingen, hoe hoger hun team IQ.
  • leiderschap: voor het behalen van een doel is een leider met een duidelijk doel en een heldere visie op de weg naar dat doel een indicatie voor de slimheid van het team.

Mevr. Woolley heeft dit met een aantal mede onderzoekers onderzocht onder een groep van een kleine 700 mensen:

Ze stelt dat er daadwerkelijk zoiets is als een collectieve intelligentie factor. Een team IQ met voorspellende waarde voor toekomstige taken. Wat volgens haar sterk samenhing met dit team IQ zijn deze 3 eigenschappen:

  • de sociale sensitiviteit van de leden: het vermogen van de groepsleden om gezichtsuitdrukkingen van andere leden te lezen en daar vermeende emoties/gedachten aan te koppelen.
  • de hoeveelheid vrouwen in de groep: meer vrouwen betekent een hogere collectieve intelligentie.
  • gelijkmatige hoeveelheid spreektijd voor de groepsleden: indien er een dominante stem/spreker in de groep is, dan neemt de intelligentie van de groep af.

Dus, het gaat niet direct om individuele intelligentie, maar om sociaal vaardige teamleden die elkaar de ruimte geven om de verschillende meningen van de groepsleden te laten horen. Hoe beter teamleden daartoe in staat zijn, hoe hoger de collectieve intelligentie factor van die groep.

En meer vrouwen. Meer vrouwen betekent een hogere collectieve intelligentie. Hoe zit dat?

In juli 2013 publiceerde management science dit artikel van de Universiteit van Amsterdam:
We find that teams with an equal gender mix perform better than male-dominated teams in terms of sales and profits. We explore various mechanisms suggested in the literature to explain this positive effect of gender diversity on performance (including complementarities, learning, monitoring, and conflicts) but find no support for them.

Ook in dit onderzoek wordt aangevoerd dat teams die worden gedomineerd door mannen slechter scoren in sales en resultaten.

Hoe zit dat? Waarom maakt een evenwichtige balans tussen mannen en vrouwen een groep een slimmere groep?

Die vraag wordt wel gesteld maar door de beide onderzoeken niet beantwoord. Wél is al lang bekend dat vrouwen over het algemeen beter scoren op tests naar sensitiviteit en sociale vaardigheden. Vrouwen luisteren beter, hechten meer waarde aan de groepscohesie en hebben minder de neiging hun mening aan het team op te dringen.

En daarin ligt misschien het antwoord besloten, het gaat niet zozeer om of je een man of een vrouw bent, maar om je vermogen tot sensitief, sociaal gedrag binnen je team. Als je als team een uitdaging het hoofd moet bieden, dan is het raadzaam om niet klakkeloos degene met de grootste mond of de meeste spreektijd te volgen, maar om goed rond te kijken of iedereen in je team zijn en vooral haar bijdrage heeft kunnen leveren. De kans dat je team het meest wijze besluit neemt neemt toe als je iedereen betrekt en naar iedereen probeert te luisteren. En misschien zou dit ook leidend moeten zijn voor de leider/manager van team: dien je team door ze vragen te stellen en uitdagingen te bieden, maar zorg ervoor dat je team onderling communiceert en dat alle leden van je team invloed kunnen hebben op de meningsvorming en beslissingen.